ITAKA (Patxi Ezkiaga_2012-6-23)

Batzuetan bizitza horrelakoa da. Eta kitto. Batzuetan bideak galtzen ditugu eta batzuetan bidean galtzen ditugu geure buruak eta geure poemak. Eta bideak bihurtzen dira poema eta bideak bihurtzen dira buru. Eta ahaztu egiten dugu, poemak horretarako dira, bidean aurrera egin behar dugula ahazteko.

Batzuetan bizitza horrelakoa da. Eta kitto. Batzuetan ostiralak poema gosez esnatzen zaizkigu eta batzuetan poemak lotarako aitzakia baino ez direla konturatzen gara. Gero iristen dira larunbat goizak eta begizuloak. Gero iristen dira poema hautsez goxatutako arroz esneak. Eta beti eta dena gero iristen denean, orduan gogoratzen gara esnetara erori ez zitzaizkigun arroz aleez. 

Batzuetan bizitza horrelako da. Eta kitto. Batzuetan isiltasunetik oso urruti bizi gara. baina, ez dugu ezer entzuten. Eta poema bat horrelakoa da. Trapezio itxurako isiltasunaren parekoa. Bi oinarri paraleloren ebaketa konstantea. Eta batzuetan poema bat horrelakoa da; bizitza halakoa denean, batez ere. Poema baten isiltasun urrutikoa.

 

Patxi Ezkiaga Lasa -> Legorretatik Donostiara luzatutako zubiak Ingalaterrara, Arantzazura, Belaguara, eta poesiak ateak zbaltzen dituen txokoetara iristen dira. Legorretatik Donostiara luzatutako zubiak urak daramatza eta urak dakartza poema xaltoz beteetan. Legorretatik Donostiara luzatutako zubiak pausoak sentipen eta sentipenak pauso bihurtzen ditu. Eta eskua lotzen dizu eta begirada eta bihotza... eta ederra da, lotu ahala askatu egiten zaituelako Legorretatik Donostiara luzatzen den zubiak. Patxi Ezkiagarenak. 

Zirrara baten soinuak Patxi du izena. Begirada baten indarrak Ezkiaga du izena. Samurtasunak Lasa du izena. 

Aho-soinua Gredosen, aho-soinua Ingalaterran, aho-soinua Erriberan... aho-soinua izotz ondoan eguzki forman. Solasaldi zirraragarria izan zen larunbatekoa, begiradaz betea, samurtasunak hozkatua. Mila esker, Patxi!

Egin koxk, eta gozatu!

BOILURRA IK(u)(a)SI

HITZA: BOILUR

Ezkutuan zegoena agerian jartzen denean, zerbait hausten da ezkutalekuan. Zerri-zakurrak xaxaka ibiltzen direnean, zerbait lehertzen da lurmin basatien kale estuetan. Gozoa goxo bihurtzen denean, orduan akabo. Orduan mingaina bihurtzen da ezkutaleku, eta listua, eta ahosabaia, eta poltsikoa. Batez ere poltsikoa bihurtzen da ezkutaleku ezer ez zegoen tokian zerbait azaltzen denean.

Lurraren misterioak, lurpeko sekretuen bozgorailu gastronomikoa.

AFORISMOA: Ikasi eta ahaztu, ikasi eta ahaztu, ikasi eta ahaztu... noiz ikasiko dugu ikasi gabekoak ahazten!

Bazen behin ikasitakoak bekokian idazten zituen (bizilagun bat?). Aurpegia garbitzen zuen aldiro ikasitakoak ahaztu egiten zitzaizkion.

Behin aurpegia garbitzea ahaztu zitzaion eta begi ertzetako makar artean ikasi beharreko guztiak lokartu zituen. Ordutik ikasi behar duen guztia amesgaizto bihurtzen zaio.

HAIKUA:

Mesedegarri

isiltasunarekin 

hitz egitea.

BERTSOAK eta LETE eta 1512 = memoria

         Aste osoa lanean egin ostean, ostiral arratsaldetan gustura hartzen dut kirola egiteko tartea, mendi buelta bat, korrika saio bat edo txirrinduan kilometro batzuk. Aldapa pikoren bat eta izerdi parrastada bat, biak nahasian, biak beharrezko astean zehar lehortutakoak ekinaldi batean bustitzeko. 25 bat kilometroko itzulia egin nuen bizikleta gainean ostiralean, Zumarragatik bueltan, Gabiri gainera salto egin eta handik Ormaiztegi pasata etxera.  Azken 5 kilometroak irribarretsu egin nituen, pentsakor, memoriak iraungitze-datarik ba ote duen neure buruari galdezka. Ormaiztegi herri gunean izan nuen ezustekoa. Mutil koadrila bat pasioan, errepide bazterrean. Bakarren batek oihu egin zuen ni bizikleta gainean aldamenetik pasa nintzenean. Bakarren batek oihu egin zidan: bota bertsoa! Eta zergatik ukatu, masailak pittin bat gorritu zitzaizkidan, inork haizeak urratutako gorritasunak zirela pentsa zezakeen, masail gorrien kolorea memoriak kateatu zidan, ordea. Hamabost urterekin kantatu nuen Azpeitiko frontoian bat-bateko nire azken bertsoa. Hamabi urte pasa dira ordutik, bakarren batek, ordea, oraindik ere, bertsoarekin lotzen du Iratiren arrastoa. Bitxia iruditu zitzaidan pasartea, bitxia iruditzen zait memoriaren luze-zabalak egunerokoari jaten dizkion pusketak zenbateko azalera estali dezakeen kalkulatzen jartzea. Hamar urte karratu. Ez asko eta ez gutxi; besterik gabe, bitxia.

Larunbatean Xabier Leteren omenez Beasainen eskainitako kontzertuan izan nintzen. Kontzertu batek sor dezakeen sentimendua handia izan badaiteke, handia izan zen larunbatekoa. Eta gogoan ate joka arrima daitekeen memoria handia izan badaiteke, handia izan zen memoria. Bitxia da sei-zazpi urterekin ikasitako kantuak hogei urteren bueltan nola gogoratzen ditugun. Eñaut Elorrietaren ahots zirrikituetan nahastu nuen nirea, izarren hautsa egun batean bizigai bilakatu zela nire buruari errepikatzeko, behin eta bi aldiz. Hamar urteren ondoren, oraindik aitona Patxiren ahotsa eta aurpegia eta eskua eta itzala izar arteko hauts pinportez irudika ditzakedala ohartu nintzen. Memoriak ez duela zertan iraungi, baldin eta orainarekin batera bidea egiten uzten badiogu. Nahi izatea da kontua, behar izatea. Memoriarik ez duen herria hankamotza dela esanez bukatu zuen aurkezleak larunbateko emanaldia. Eta herri hankamotzak errenka egiten du bidea, orainean aurrera doala uste duen arren.

Hamabi urtek izan dezakete bost zentimetroko luzera, hogei urtek bederatzi zentimetrokoa eta bostehun urtek? Zenbateko luzera hartzen dute bostehun urtek? Pirinioen bi aldeetako lurrek adina zentimetro? Bostehun urteko memoriak zenbat zimur ditu aurpegian? Ilea urdinduta dute mila bostehun eta hamabian Nafarroa zaharrean idatzitako pasarteek? Amaiurko harriek eta Noaingo zelaiek zenbat egutegi orri irauli dituzte? Zer zekien Fernandok 2012az? Eta denbora tarte horretan guztian memoriak zenbat zaldizkoren ondoan egin du trakatan?

Pertsona, herria eta oraina memoriak bizi du. Denbora trakatan bakoitzean hautseztatu daitekeen bertsoa baino ez da. Iraganak ordea, ez lioke sekula kantatzeari utzi behar.

KUIAK BURUSOIL

HITZA: Kuia

Gizarteko mintegira bisitatxo bat egin dut. Baten batek galdera bota du (horrelakoak bota egiten dira, bat-batean zarta iristen direnak). Irati... nola esaten da kalabaza euskaraz? Eta Iratik ere erantzuna bota egin du bueltan... guk kalabazea esaten deu! Baten bati irribarrea lapurtu diot, entzun al duzue? ka-la-ba-ZEA, to Goierritar iruindartua. Bai, guk etxean euskaraz jaten dugu eta kalabazea da jaten duguna.

Hortik aurreragokoak Iratiren pentsamenduan kateatu direnak, "kalabazea, kalabazea... beste htzik ere izango da ba kalabaza esateko". Ez dakit, kuia kalabazea bezain gozoa den, ez dakit matematikan ateratako kuiak matematikan ateratako kalabazak bezainbesteko lana uzten duen udako, ez dakit neskatoak mutilari emandako kuiak emandako kalabazak bezainbesteko mina ematen duen... ez dakit... bittarten kalabazea jaten jarraittuko deu goierritarrok!

AFORISMOA: "Ileapaindegiko ispiluari begira ikusmena orrazten"

 Bazen behin ispiluari itzal eginez argiari guraizeak sartzen zizkion (bizilagun bat?). Betileetan kateatzen zitzaizkion ikusi nahi izaten ez zituen ile kizkur guztiak. Betileak eta begirada eta ikusmena kizkurtu zitzaizkion aurpegia ikusi nahi ez zuen hartan korapilatzen ari zitzaiola ohartu zenerako.

Orain ileapaindegiko ispiluaru begira pasatzen ditu orduak eta orduak. Eta aspertzen denetan betaurrekoko kristalak garbitu, moztu eta orrazten ditu.

 

HAIKUA:

Denbora tik-tak

bakoitzean gelditu

egiten zaigu.